Mikro İşletmeler ve KOBİ’lerde Büyümenin Önündeki Engeller
- Osman Cakiroglu
- 20 May 2024
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 8 Eki 2024
Mikro İşletmeler ve KOBİ'ler, Türkiye ve dünyada ekonomilerin bel kemiğini oluşturmakta, inovasyon, istihdam yaratma ve ekonomik büyümenin sağlanmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Peki Neden küçük işletmelerin sadece %20’i beş yılın sonunda hayatta kalabiliyor ve neden mikro işletmelerin yalnızca %4'ü anlamlı boyut attıran büyüme sağlayabiliyor?
Mikro İşletme ve KOBİ Tanımı:
Türkiye’de KOBİ’ler, yıllık çalışan sayısı 250 kişiden az olan ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 500 milyon Türk lirasını aşmayan işletmeleri olarak tanımlanırken, Avrupa Birliği (AB) de KOBİ’leri 10 ile 250 çalışanı olan şirketler olarak tanımlıyor. KOBİ’lere ek olarak, 10 çalışana kadar istihdam sağlayan işletmelerse mikro olarak tanımlanıyor.
Mikro İşletmelerin ve Kobilerin Ekonomideki Yeri:
2022 yılı araştırmalarına göre, Türkiye’deki tahmini 3,2 milyon aktif KOBİ'nin bulunmakta. Bu KOBİ’ler tüm kayıtlı işletmelerin %99,8'ini oluşturuyor, işgücünün %70,6'sını istihdam ediyor, cironun %42,5'ini karşılıyor.
Benzer şekilde de Amerika Birleşik Devletleri'nde KOBİ'ler, tüm işletmelerin %99,9'unu ve tüm özel sektör istihdamının %47,5'ini oluşturarak iş dünyasının önemli bir bölümünü oluşturuyor.
Ekonominin bu önemli yapıtaşlarının sürdürülebilirliği ve büyüyerek boyut atlayabilmeleri ise oldukça zorlu. ABD Küçük İşletmeler İdaresi'ne göre, küçük işletmelerin sadece %80'i ilk yılın sonunda, sadece %20’siyse beşinci yılın sonunda hayatta kalabiliyor. Birleşik Krallık verilerine göreyse Mikro İşletmelerin sade %4’ü büyüyerek boyut atlayabiliyor.
Büyüme ve Ekonomiye Katkı
OECD'ye göre yeni işlerin yarısından fazlası büyüyerek boyut atlayan olan mikro işletmenler ve KOBİ'ler yaratılıyor. OECD’ye göre İşlerini büyüterek boyut atlayan az sayıdaki firma ekonomiye eklenen yeni istihdamın başlıca itici gücünü oluşturuyor. Özellikle Mikro işletmede statüsünden Kobi statüsünden geçiş aşamasında Kobilerin ekonomiye ve istihdama katkıları beklenmedik kadar yüksek oranda artıyor.
OECD’nin bu değerlendirmesinin rakamsal ispatını Birleşik Krallık mikro işletme ve KOBİ istatistiklerinde görebiliyoruz. Birleşik Krallık'ta 6 milyon özel sektör KOBİ’sinin%96'sın mikro işletmeler oluşturmakta. Bu mikro işletmeler istihdama %33, toplam ciroya ise %21 oranında katkıda bulunuyor. Buna tezat olarak, en az 10 çalışanı olan ve son 3 yılda yıllık en az %20 büyüme göstererek boyut atlayan 7,474 işletme, KOBİ ekonomisinin %50’sini oluşturarak ekonomiye kendi sıkletlerinden beklenmedik kadar yüksek bir katkıda bulunuyor.
Peki Neden küçük işletmelerin sadece %20’i beş yılın sonunda hayatta kalabiliyor ve neden mikro işletmelerin yalnızca %4'ü anlamlı boyut attıran büyüme sağlayabiliyor? Ortalama bir mikro işletmenin ve KOBİ’nin işlerine devam ederek ve büyümelerinin önündeki engeller neler? Bu engelleri nasıl aşabiliriz?
Büyümesinin Önündeki En Önemli Yönetsel Zorluklar
KOBİ'lerin büyümesini ve ölçek büyütmesini engelleyen en önemli yönetsel zorlukların başında şunlar geliyor:
· Girişimcilerin günlük operasyon girdabından çıkamamaları: Girişimcilerin iş geliştirme ve stratejik büyüme girişimlerine odaklanmaları.
· Girişimcilerin mikro yönetim tuzağına düşmeleri: Çalışanların motivasyonlarının kırılması, işlerini sahiplenmemeleri ve sorumluluk almamaları.
· Ekip üyelerinin proaktif ve bağımsız olarak düşünerek ve hareket etmemeleri. Sürekli denetim ve yönlendirilme ihtiyaç duymaları.
· Güçlü bir vizyonun eksikliği. Farklı hedeflere odaklanmış ekip üyeleri ve liderlik takımı.
· Vizyona dayalı stratejik bir yol haritasının eksikliği. Plansız günü kurtarma kültürüyle işletme yönetme.
· Ekip üyelerinin takım halinde hareket etmemeleri: İşletmede iletişim eksikliği ve verimsizliğe yol açması. Kişisel sorunların şirket işleyişini negatif etkilemesi.
· Standart iş akışlarının düzensizliği: Operasyonel süreçlerde tutarsızlık, düşük verimlilik, ölçeklenmenin sekteye uğraması ve potansiyel müşteri memnuniyetsizliği
· Liderlik seviyesinde darboğaz haline gelmiş karar alma mekanizmaları: Şirketin büyüme potansiyelini engellenmesi, kritik kararların sürüncemede kalması ve kaçırılan fırsatlar.
· Uzun vadeli stratejik sorunlara kısa vadeli taktik çözümler aramak: Sihirli değnek arayışının işletmeyi uzun vadede yıpratması, sorunların kronik hale gelmesi ve vurdumduymazlık kültürünün yerleşmesi.
Yukarıdan da anlaşılacağı gibi bir mikro işletme veya bir KOBİ’yi büyütmeye çalışmak oldukça kaotik bir süreç. Girişimcilerin işletmelerini hayatta tutma çabalarıyla büyümeyi dengelemeye çalışmaları, fırtınalı ve bilinmez denizlerde, sürekli su alan, hedefi belirsiz, birbirlerini anlamayan denizcilerin olduğu bir yelkenli tekneyi, pusulasız ve haritasız batmadan güvenli limana getirmeye benziyor.
Bu süreci yönetmek için girişimciler sistemlerden ziyade içgüdülerine, sezgilerine ve kulaktan dolmak fikirlerle ilerlemeye çalışıyor.
Peki ya daha iyi bir yöntem olabilir mi?
Operasyonları düzene sokabilmek, kaostan düzene geçebilmek, işletmenin potansiyelini en üst düzeye çıkarabilmek ve büyümek mümkün mü?
Gündelik işler bir sistem dahilinde yönetirken, iş geliştirmeye ve stratejik büyüme girişimlerine odaklanabilmek hayal mi?
Bir sonraki yazımızda büyümenin önündeki engellerin aşılması için Mikro İşletmeler ve KOBİ’lerde İşletme Yönetim Sistemlerinin (İYS) Uygulanması üzerinde duracağız.
Osman Çakıroğlu
Yönetici Danışman
Stoika Consulting
#KOBİDanışmanlık #AileŞirketleri #İşletmeYönetimi #OperasyonelVerimlilik #DanışmanlıkHizmetleri #SMEConsulting #FamilyBusiness #BusinessManagement #OperationalEfficiency #ConsultingServices
Kaynaklar:
“Small and Midsize Enterprise (SME) Defined: Types Around the World”, investopedia.com, https://tinyurl.com/33sxzm7m
“OECD SME and Entrepreneurship Outlook 2021: Turkey”, OECD, https://www.oecd.org/cfe/smes/Turkey.pdf
“Understanding Firm Growth: Helping SMEs Scale Up”, OECD,
“SMEs of Turkey Report 2020”, TOBB, https://tinyurl.com/4fykz39h
“Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri, 2022”, KOSGEB, https://tinyurl.com/4t5t8543
“KOBİ Tanımı ve Sınıflandırılmasında Değişiklik Yapıldı”, verginet.net, https://www.verginet.net/dtt/11/Vergi-Sirkuleri-2023-67.aspx
“Scaleup Challanges”, BizSmart, https://scaleupchallenge.pages.ontraport.net/
“The Survival Rates of SMEs in Turkey and the Conceptual Framework of Factors Affecting IT”, Erkut Akkartal, https://tinyurl.com/3u5abr2w
Yorumlar